زردی نوزاد (neonatal jaundice)، یکی از شایع‌ترین مشکلات در نوزادان تازه متولد شده است. این بیماری به دلیل تجمع بیلی‌روبین در خون ایجاد می‌شود. بیلی‌روبین، رنگدانه‌ای زرد رنگ است که در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز خون به وجود می‌آید.
در بیشتر موارد، زردی نوزاد خفیف است و به طور طبیعی در عرض یک تا دو هفته برطرف می‌شود. اما در برخی موارد، زردی می‌تواند شدیدتر باشد و نیاز به درمان داشته باشد.
در ادامه این مقاله، به بررسی علائم، تشخیص، علل، درمان و پیشگیری از زردی نوزاد خواهیم پرداخت.
زردی نوزاد چیست ؟
به طور طبیعی، کبد نوزاد بیلی‌روبین را از خون دفع می‌کند. اما گاهی اوقات، کبد نوزاد به اندازه کافی بالغ نیست و نمی‌تواند تمام بیلی‌روبین را دفع کند. در این صورت، بیلی‌روبین در خون تجمع پیدا می‌کند و باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها می‌شود.
زردی نوزاد معمولا در روز دوم یا سوم پس از تولد ظاهر می‌شود. در بیشتر موارد، زردی نوزاد خفیف است و به طور طبیعی در عرض یک تا دو هفته برطرف می‌شود. اما در برخی موارد، زردی می‌تواند شدیدتر باشد و نیاز به درمان داشته باشد.
علائم زردی نوزاد
علائم اصلی زردی نوزاد عبارتند از:
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها: این علامت، معمولاً در روز دوم یا سوم پس از تولد ظاهر می‌شود. در ابتدا، زردی از سر و صورت شروع می‌شود و سپس به قفسه سینه و شکم گسترش می‌یابد.
- خستگی: نوزاد ممکن است بیشتر از حد معمول بخوابد و به سختی بیدار شود.
- بی‌اشتهایی: نوزاد ممکن است تمایل کمتری به شیر خوردن داشته باشد.
- تحریک‌پذیری: نوزاد ممکن است بیشتر از حد معمول گریه کند و بی‌قرار باشد.
- تب: در برخی موارد، نوزاد ممکن است تب داشته باشد.
علائم دیگری که ممکن است نشان‌دهنده زردی شدید باشد عبارتند از:
- ادرار تیره: ادرار نوزاد ممکن است زرد تیره یا قهوه‌ای رنگ باشد.
- مدفوع کم رنگ: مدفوع نوزاد ممکن است خاکستری یا سفید رنگ باشد.
- تشنج: در موارد نادر، نوزاد ممکن است دچار تشنج شود.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زردی در نوزاد خود، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
نکته: زردی خفیف در نوزادان تازه متولد شده شایع است و معمولا در عرض یک تا دو هفته به طور طبیعی برطرف می‌شود. اما اگر علائم زردی شدید باشد، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
علاوه بر علائم ذکر شده، برخی از نوزادان ممکن است علائم دیگری مانند:
- کاهش وزن
- مشکل در تنفس
- خواب‌آلودگی شدید
- گریه ضعیف
را نیز تجربه کنند.
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص زودهنگام و درمان زردی نوزاد، از بروز عوارض جدی مانند kernicterus پیشگیری می‌کند.
تشخیص زردی نوزاد
تشخیص زردی نوزاد معمولا با معاینه فیزیکی توسط پزشک انجام می‌شود. پزشک، پوست و سفیدی چشم‌های نوزاد را برای زرد شدن بررسی می‌کند.
در برخی موارد، ممکن است آزمایش خون برای تأیید تشخیص و تعیین سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد انجام شود.
آزمایش خون، دقیق‌ترین روش برای تشخیص زردی نوزاد است.
عوامل دیگری که ممکن است در تشخیص زردی نوزاد در نظر گرفته شوند:
- سن نوزاد: زردی در نوزادان نارس بیشتر شایع است.
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی زردی وجود داشته باشد، احتمال زردی در نوزاد بیشتر است.
- گروه خونی مادر و نوزاد: اگر گروه خونی مادر و نوزاد ناسازگار باشد، احتمال زردی در نوزاد بیشتر است.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زردی در نوزاد خود، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
تشخیص زودهنگام و درمان زردی نوزاد، از بروز عوارض جدی مانند kernicterus پیشگیری می‌کند.
روش‌های تشخیص زردی نوزاد:
- معاینه فیزیکی: پزشک، پوست و سفیدی چشم‌های نوزاد را برای زرد شدن بررسی می‌کند.
- آزمایش خون: این روش، دقیق‌ترین روش برای تشخیص زردی نوزاد است و سطح بیلی‌روبین در خون نوزاد را تعیین می‌کند.
- آزمایش بیلی‌روبین پوستی: در این روش، از دستگاهی برای اندازه‌گیری بیلی‌روبین در پوست نوزاد استفاده می‌شود.
درمان زردی نوزاد به سطح بیلی‌روبین در خون و علائم نوزاد بستگی دارد.
در صورت خفیف بودن زردی، ممکن است فقط نیاز به مراقبت و مشاهده باشد.
در صورت شدید بودن زردی، ممکن است نیاز به درمان‌هایی مانند فتوتراپی یا تعویض خون باشد.
فتوتراپی: در این روش، از نور برای تجزیه بیلی‌روبین در خون نوزاد استفاده می‌شود.
تعویض خون: در این روش، خون نوزاد با خون جدید جایگزین می‌شود.
پیشگیری از زردی نوزاد:
- تغذیه با شیر مادر: شیر مادر، به دفع بیلی‌روبین از بدن نوزاد کمک می‌کند.
- آزمایش خون: اگر مادر و نوزاد گروه خونی ناسازگار دارند، باید آزمایش خون انجام شود.
جدول زردی نوزاد
جدول زردی نوزاد، ابزاری برای تعیین سطح خطر زردی در نوزادان بر اساس سن و سطح بیلی‌روبین خون آنها است.
این جدول به طور کلی به شرح زیر است:
| سن نوزاد (روز) | سطح بیلی‌روبین (میلی‌گرم در دسی‌لیتر) | خطر |
|---|---|---|
| 0-24 | کمتر از 5 | کم |
| 24-48 | 5-10 | متوسط |
| 48-72 | 10-15 | بالا |
| 72-96 | 15-20 | خیلی بالا |
| بیش از 96 | بیش از 20 | بسیار بالا |
توجه: این جدول فقط برای راهنمایی است و باید توسط پزشک تفسیر شود.
عوامل دیگری که ممکن است در تعیین خطر زردی نوزاد در نظر گرفته شوند:
- سابقه خانوادگی: اگر سابقه خانوادگی زردی وجود داشته باشد، احتمال خطر زردی در نوزاد بیشتر است.
- گروه خونی مادر و نوزاد: اگر گروه خونی مادر و نوزاد ناسازگار باشد، احتمال خطر زردی در نوزاد بیشتر است.
- مشکلات کبدی: اگر نوزاد دچار مشکلات کبدی باشد، احتمال خطر زردی در نوزاد بیشتر است.
زردی نوزاد تا چند روزگی خطرناک است؟
زردی نوزاد در بیشتر موارد خطرناک نیست و به طور طبیعی در عرض یک تا دو هفته برطرف می‌شود.
اما در برخی موارد، زردی می‌تواند شدیدتر باشد و نیاز به درمان داشته باشد.
معمولاً زردی در روزهای دوم یا سوم پس از تولد ظاهر می‌شود و تا دو هفتگی از بین می‌رود.
در نوزادان نارس، ممکن است زردی تا 3 تا 5 هفته طول بکشد.
زردی تا 10 روزگی خطرناک نیست، مگر اینکه:
- سطح بیلی‌روبین خون نوزاد خیلی بالا باشد.
- نوزاد علائم دیگری مانند خستگی، بی‌اشتهایی، تحریک‌پذیری و تب داشته باشد.
زردی بعد از 10 روزگی خطرناک است، زیرا ممکن است نشان‌دهنده یک مشکل جدی‌تر باشد.
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- زردی پوست و سفیدی چشم‌ها
- خستگی
- بی‌اشتهایی
- تحریک‌پذیری
- تب
- ادرار تیره
- مدفوع کم رنگ
- تشنج
علل زردی نوزاد چیست؟
زردی نوزاد، به دلیل تجمع بیلی‌روبین در خون ایجاد می‌شود. بیلی‌روبین، رنگدانه‌ای زرد رنگ است که در اثر تجزیه گلبول‌های قرمز خون به وجود می‌آید.
به طور طبیعی، کبد نوزاد بیلی‌روبین را از خون دفع می‌کند. اما گاهی اوقات، کبد نوزاد به اندازه کافی بالغ نیست و نمی‌تواند تمام بیلی‌روبین را دفع کند. در این صورت، بیلی‌روبین در خون تجمع پیدا می‌کند و باعث زرد شدن پوست و سفیدی چشم‌ها می‌شود.
علل شایع زردی نوزاد عبارتند از:
- زردی فیزیولوژیک: این نوع زردی، شایع‌ترین نوع زردی در نوزادان است و usually در روز دوم یا سوم پس از تولد ظاهر می‌شود. این نوع زردی، معمولاً در عرض یک تا دو هفته به طور طبیعی برطرف می‌شود.
- زردی شیر مادر: این نوع زردی، در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، شایع‌تر است. این نوع زردی، معمولاً خفیف است و به طور طبیعی برطرف می‌شود.
- یرقان ناشی از ناسازگاری گروه خونی: اگر گروه خونی مادر و نوزاد با هم ناسازگار باشد، ممکن است نوزاد دچار زردی شود.
- مشکلات کبدی: اگر نوزاد دچار مشکل کبدی باشد، ممکن است دچار زردی شود.
- عفونت: برخی از عفونت‌ها، می‌توانند باعث زردی در نوزاد شوند.
علل کمتر شایع زردی نوزاد عبارتند از:
- کمبود آنزیم گلوکز-۶-فسفات دهیدروژناز (G6PD): این بیماری، یک بیماری ارثی است که می‌تواند باعث زردی در نوزاد شود.
- انسداد مجاری صفراوی: اگر مجاری صفراوی مسدود شوند، بیلی‌روبین نمی‌تواند از کبد دفع شود و ممکن است نوزاد دچار زردی شود.
- آترزی صفراوی: این بیماری، یک بیماری نادر است که در آن مجاری صفراوی به طور کامل تشکیل نمی‌شوند.
درمان زردی نوزاد چیست ؟
درمان زردی نوزاد به علت آن بستگی دارد. در بیشتر موارد، زردی نوزاد به طور طبیعی برطرف می‌شود. اما در برخی موارد، ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.
درمان‌های زردی نوزاد عبارتند از:
- فتوتراپی: در این روش، از نور برای تجزیه بیلی‌روبین استفاده می‌شود. در این روش، نوزاد را در زیر لامپ‌های مخصوصی قرار می‌دهند که نور آبی از خود ساطع می‌کنند. این نور، بیلی‌روبین را به ترکیبی تبدیل می‌کند که به راحتی از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود.
- تعویض خون: در این روش، خون نوزاد با خون جدید جایگزین می‌شود. این روش در موارد شدید زردی که فتوتراپی موثر نبوده است، انجام می‌شود.
دستگاه زردی نوزاد:
دستگاه زردی نوزاد، دستگاهی است که برای فتوتراپی نوزادان استفاده می‌شود. این دستگاه، شامل لامپ‌های مخصوصی است که نور آبی از خود ساطع می‌کنند.
شرکت سفید پوش، دستگاه زردی نوزاد را به صورت اجاره ارائه می‌دهد. این شرکت، دستگاه‌های زردی نوزاد را با کیفیت بالا و قیمت مناسب ارائه می‌دهد.
مزایای اجاره دستگاه زردی نوزاد:
- صرفه‌جویی در هزینه: اجاره دستگاه زردی نوزاد، به مراتب ارزان‌تر از خرید آن است.
- عدم نیاز به نگهداری: پس از اتمام دوره درمان، شرکت سفید پوش دستگاه را از شما تحویل می‌گیرد و شما نیازی به نگهداری از آن ندارید.
- دسترسی به دستگاه‌های جدید: شرکت سفید پوش، جدیدترین دستگاه‌های زردی نوزاد را ارائه می‌دهد.
اگر نوزاد شما دچار زردی شده است، می‌توانید با شرکت سفید پوش تماس بگیرید و دستگاه زردی نوزاد را اجاره کنید.
سریع ترین راه درمان زردی نوزاد چیست ؟
سریع‌ترین راه درمان زردی نوزاد، فتوتراپی است. در این روش، از نور برای تجزیه بیلی‌روبین استفاده می‌شود.
فتوتراپی، روشی مؤثر و ایمن برای درمان زردی نوزاد است. در این روش، نوزاد را در زیر لامپ‌های مخصوصی قرار می‌دهند که نور آبی از خود ساطع می‌کنند. این نور، بیلی‌روبین را به ترکیبی تبدیل می‌کند که به راحتی از طریق ادرار و مدفوع دفع می‌شود.
مزایای فتوتراپی:
- مؤثر: فتوتراپی، روشی بسیار مؤثر برای درمان زردی نوزاد است.
- ایمن: فتوتراپی، روشی ایمن است و عوارض جانبی کمی دارد.
- غیرتهاجمی: فتوتراپی، روشی غیرتهاجمی است و نیازی به تزریق یا جراحی ندارد.
معمولاً فتوتراپی در بیمارستان انجام می‌شود. اما در برخی موارد، می‌توان فتوتراپی را در منزل نیز انجام داد.
عوارض جانبی فتوتراپی:
- اسهال: فتوتراپی، ممکن است باعث اسهال در نوزاد شود.
- ** بثورات جلدی:** فتوتراپی، ممکن است باعث بثورات جلدی در نوزاد شود.
- خواب‌آلودگی: فتوتراپی، ممکن است باعث خواب‌آلودگی در نوزاد شود.
در صورت مشاهده هر گونه عوارض جانبی در نوزاد خود، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
علاوه بر فتوتراپی، روش‌های دیگری نیز برای درمان زردی نوزاد وجود دارد:
- تعویض خون: در این روش، خون نوزاد با خون جدید جایگزین می‌شود. این روش در موارد شدید زردی که فتوتراپی موثر نبوده است، انجام می‌شود.
- دارو درمانی: در برخی موارد، ممکن است از دارو برای درمان زردی نوزاد استفاده شود.
انتخاب روش درمان زردی نوزاد به سطح بیلی‌روبین خون نوزاد و علائم او بستگی دارد.
پیشگیری از زردی نوزاد
- تغذیه زودهنگام و مکرر: نوزاد را در چند روز اول پس از تولد هر 1 تا 2 ساعت یکبار شیر دهید. این به دفع مکونیوم کمک می کند. ، که حاوی بیلی روبین است.
- شیر مادر را ادامه دهید: شیر مادر بهترین منبع تغذیه برای نوزادان است و به کاهش خطر ابتلا به زردی کمک می کند.
- سطوح بیلی روبین را کنترل کنید: اگر نوزاد شما در معرض خطر زردی است، پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی سطوح بیلی روبین توصیه کند.
- از نور فتوتراپی استفاده کنید: در صورت بالا بودن سطح بیلی روبین، ممکن است از نور فتوتراپی برای کمک به استفاده شود. تجزیه بیلی روبین.
عوارض زردی نوزاد
- ** kernicterus:** این یک وضعیت جدی است که می تواند در صورت عدم درمان زردی شدید رخ دهد. kernicterus می تواند باعث آسیب مغزی و فلج مغزی شود.
- تشنج: سطوح بالای بیلی روبین می تواند باعث تشنج در نوزادان شود.
- آسیب شنوایی: سطوح بالای بیلی روبین می تواند به شنوایی نوزاد آسیب برساند.
- تأخیر در رشد: سطوح بالای بیلی روبین می تواند باعث تأخیر در رشد و نمو نوزاد شود.
مهم است که توجه داشته باشید که همه نوزادانی که زردی دارند دچار عوارض نمی شوند. با این حال، درمان زودهنگام زردی می تواند به جلوگیری از عوارض جدی کمک کند.
در صورت مشاهده هر گونه علائم زردی در نوزاد، مانند زردی پوست یا چشم، مهم است که فوراً با پزشک مشورت کنید.
علائم دیگر زردی نوزاد:
- خواب آلودگی: نوزاد ممکن است بیش از حد معمول بخوابد.
- بی اشتهایی: نوزاد ممکن است به خوبی غذا نخورد.
- تحریک پذیری: نوزاد ممکن است بیش از حد معمول تحریک پذیر باشد.
- تب: نوزاد ممکن است تب داشته باشد.
استفاده از قرص فنوباربیتال برای زردی نوزادان
استفاده از قرص فنوباربیتال برای زردی نوزادان به طور کلی توصیه نمی شود.
فنوباربیتال یک داروی ضد تشنج است که می تواند برای درمان برخی از انواع زردی استفاده شود. با این حال، این دارو عوارض جانبی زیادی دارد، از جمله:
- خواب آلودگی: فنوباربیتال می تواند باعث خواب آلودگی شدید در نوزادان شود.
- بی اشتهایی: فنوباربیتال می تواند باعث بی اشتهایی در نوزادان شود.
- تحریک پذیری: فنوباربیتال می تواند باعث تحریک پذیری در نوزادان شود.
- ** بثورات جلدی:** فنوباربیتال می تواند باعث بثورات جلدی در نوزادان شود.
- مشکلات تنفسی: فنوباربیتال می تواند باعث مشکلات تنفسی در نوزادان شود.
چرا نوزاد من دچار زردی می‌شود؟
دلایل متعددی برای زردی نوزاد وجود دارد. شایع ترین علت زردی، افزایش بیلی روبین در خون است. بیلی روبین رنگدانه ای زرد است که در اثر تجزیه گلبول های قرمز خون ایجاد می شود.
در اینجا چند دلیل برای افزایش بیلی روبین در نوزادان آورده شده است:
- زردی فیزیولوژیک: این شایع ترین نوع زردی است و در اکثر نوزادان در چند روز اول پس از تولد رخ می دهد. این نوع زردی معمولاً بی ضرر است و به طور طبیعی برطرف می شود.
- زردی شیر مادر: این نوع زردی در نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می شوند شایع تر است. این نوع زردی معمولاً خفیف است و به طور طبیعی برطرف می شود.
- یرقان ناشی از ناسازگاری گروه خونی: اگر گروه خونی مادر و نوزاد با هم ناسازگار باشد، ممکن است نوزاد دچار زردی شود.
- مشکلات کبدی: اگر نوزاد دچار مشکل کبدی باشد، ممکن است دچار زردی شود.
- عفونت: برخی از عفونت ها می توانند باعث زردی در نوزاد شوند.
در صورت مشاهده هر گونه علائم زردی در نوزاد خود، حتماً با پزشک مشورت کنید.
برای زردی نوزاد چی بخوریم
در مورد تغذیه برای زردی نوزاد، بهتر است با یک متخصص تغذیه یا پزشک مشورت کنید. آنها می توانند با توجه به شرایط خاص نوزاد شما، بهترین راهنمایی را ارائه دهند.
با این حال، به طور کلی، برخی از غذاهایی که ممکن است برای زردی نوزاد مفید باشند عبارتند از:
- غذاهای سرشار از فیبر: فیبر می تواند به دفع بیلی روبین از طریق روده کمک کند. غذاهای سرشار از فیبر شامل میوه ها، سبزیجات، غلات کامل و حبوبات هستند.
- غذاهای سرشار از ویتامین C: ویتامین C می تواند به کبد در تجزیه بیلی روبین کمک کند. غذاهای سرشار از ویتامین C شامل مرکبات، کیوی، فلفل دلمه ای و گوجه فرنگی هستند.
- غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان ها: آنتی اکسیدان ها می توانند به محافظت از کبد در برابر آسیب کمک کنند. غذاهای سرشار از آنتی اکسیدان ها شامل توت ها، چای سبز، آجیل و دانه ها هستند.
در اینجا چند نمونه از غذاهایی که می توانید در رژیم غذایی خود برای کمک به زردی نوزاد خود بگنجانید، آورده شده است:
- صبحانه: جو دوسر با میوه و آجیل، املت با سبزیجات
- ناهار: سالاد با مرغ یا ماهی کبابی، سوپ عدس
- شام: سبزیجات بخارپز با برنج قهوه ای، ماهی سالمون با سیب زمینی شیرین
- میان وعده: میوه ها، سبزیجات، ماست، آجیل
در اینجا چند نکته دیگر برای کمک به زردی نوزاد آورده شده است:
- مایعات کافی بنوشید: نوشیدن مایعات کافی به دفع بیلی روبین از طریق ادرار کمک می کند.
- از غذاهای چرب و ناسالم خودداری کنید: غذاهای چرب و ناسالم می توانند کار کبد را سخت تر کنند.
- استراحت کافی داشته باشید: استراحت کافی به بدن شما کمک می کند تا خود را ترمیم کند.
